Kościół św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku

Miejscowość:
Złoty Potok
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku został zbudowany prawdopodobnie już pod koniec XIII wieku. W późniejszych stuleciach był wielokrotnie przebudowywany – np. charakterystyczną wieżę dostawiono dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Wewnątrz kościoła odnajdziemy przede wszystkim zabytki manierystyczne i barokowe, ale warto też zwrócić uwagę na XIX-wieczną kaplicę grobową Krasińskich.

Historia miejscowości

Początki miejscowości Potok sięgają XII wieku i związane są z działalnością osadniczą rycerskiego rodu Szreniawitów. Z biegiem czasu przyjęli oni nazwisko Potocki i dzierżyli te dobra razem z drugim rodem rycerzy, pieczętujących się herbem Jelita. W XV stuleciu linia Potockich z Potoku wymarła. Od tej pory właścicielami majątku byli przedstawiciele mniej lub bardziej utytułowanych rodów szlacheckich. W wieku XIX w posiadanie Złotego Potoku wszedł Wincenty Krasiński, ojciec poety – Zygmunta Krasińskiego. Ostatnimi dziedzicami byli Raczyńscy, którzy miejscowy pałac opuścili podczas II wojny światowej.

Historia kościoła

Pierwszy murowany kościół w Potoku wznieśli rycerze herbu Szreniawa już w wieku XIII. Z rejestrów świętopietrza, zapisanych w latach 20. i 30. XIV wieku, wiemy, że tutejsza parafia musiała być bardzo rozległa. Na przełomie XVI i XVII stulecia świątynię zajęli protestanci; katolikom przywrócił ją Jan Koryciński. W trzech kolejnych wiekach budynek był wielokrotnie rozbudowywany i restaurowany. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela stoi w centrum miejscowości, na niewysokim wzniesieniu. Świątynia jest orientowana. Szeroka i długa nawa oraz węższe, trójbocznie zamknięte prezbiterium, przykryte są dachem dwuspadowym. Nad nawą umieszczono barokową sygnaturkę z latarnią. W drugiej połowie XIX wieku, od strony zachodniej wymurowano wieżę. Przy południowej ścianie nawy znajduje się kaplica Matki Bożej, ufundowana przez Potockich, z ładną kopułą, przy północnej zaś - zejście do krypty grobowej Krasińskich. Do prezbiterium przylegają niskie zakrystie.

Wnętrze kościoła

Wnętrze zaskakuje bardzo bogatym, zabytkowym wystrojem. Ciekawym elementem jest gotycki portal, w którym umieszczono drzwi z jaskini Ostrężnickiej z pięknymi okuciami. Manierystyczny ołtarz główny ufundował w pierwszej połowie XVII wieku hetman wielki koronny, Stanisław Koniecpolski. Wypełniają go obrazy i rzeźby barokowe lub późnobarokowe. W tym samym stylu utrzymane są ołtarze boczne (Serca Jezusowego i św. Anny Samotrzeć). Pięknie odrestaurowana została XVII-wieczna kaplica Matki Bożej, z manierystycznym ołtarzem oraz barokowymi obrazami, figurami i polichromią. Z tego samego okresu pochodzą organy i dwa epitafia. Spośród XIX-wiecznego wyposażenia warto zwrócić uwagę na antependium ołtarza głównego, ozdobione tkaniną z malowidłem przedstawiającym aniołów adorujących lilię (dzieło malarzy niemieckich, którzy pracowali w Rzymie, tzw. nazareńczyków) - dar Elżbiety i Zygmunta Krasińskich. W latach 50. XIX wieku Zygmunt Krasiński ufundował rodową kaplicę grobową, która zyskała formę nawiązującą do gotyku. Na zewnętrznej ścianie prezbiterium wisi krucyfiks z końca XVIII wieku.

Wirtualne wycieczki
Wyświetlenia:  901
Lokalizacja:

Ul. św. Józefa 1
42-253 Złoty Potok
Gmina: Janów
Powiat: częstochowski


Region turystyczny: 
Jura Krakowsko-Częstochowska
Lokalizacja: 
Na wsi
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytki sakralne

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Audiowycieczki
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Złoty Potok
0.10 km
Złoty Potok
0.52 km
Zakwaterowanie w pobliżu
Złoty Potok
0.19 km
Wydarzenia w pobliżu
Niegowa
2024-03-27
7.88 km
Twórcza zabawa, kreatywność, wyobraźnia, zabawy sensoryczne.
Niegowa
2024-03-24
8.41 km
24 marca 2024 zapraszamy do Niegowy na wymagający dla Wymagających bieg typu trail na dystansie półmaratonu, ćwierćmaratonu oraz bieg zakwalifikowany jako luźna piątka. Tak jak półmaraton jest przeznaczony do biegania, tak pozostałe dystanse będą uzupełnione o konkurencje marszu nordic walking.